HANES (a hen luniau) / HISTORY (and old photographs)

Hyd 1894 yr oedd Trefeurig yn barsel, neu dref ddegwm, yn un o lawer, ym mhlwyf Llanbadarn Fawr, y plwyf mwyaf yng Nghymru. Yn 1894 trwy ddeddf llywodraeth leol fe grewyd plwyf sifil Trefeurig, a’i gyngor etholedig. Yr oedd plwyf Trefeurig yn un hirgul, yn ymestyn o Gogerddan hyd at Bumlumon. Hanerwyd ei hyd dan ad-drefniant llywodraeth leol yn 1987 a chreu uned fwy cryno, “Cymuned Trefeurig” bellach yn hytrach na “Plwyf Trefeurig”, yn ymestyn o Gogerddan hyd at y Fuwch a’r Llo ar yr heol fynydd i Bonterwyd. Yn 1987 ychwanegwyd at Gymuned Trefeurig y rhan fwyaf o hen blwyf sifil Parsel Canol a darn o Dir-y-mynach. Mae Trefeurig yn cynnwys holl bentref Penrhyn-coch a’r pentrefi bychain Pen-bont Rhydybeddau, Cwmsymlog, Cwmerfyn, Salem, Llwyn-prysg, Cefn-llwyd, Bancydarren ac ychydig o Gapel Dewi.

Until 1894 Trefeurig was a parcel or tithe town, in Llanbadarn Fawr parish, the largest parish on Wales. In 1894 after the passing of the Local Government Act Trefeurig civil parish and elected council was created. Trefeurig parish was a long thin parish stretching from Gogerddan to Pumlumon. Its length was halved by the reorganisation of 1987 and Trefeurig Community Council was created stretching from Gogerddan to the ‘Fuwch a’r Llo’ on the mountain road to Ponterwyd. In 1987 was also added most of the old civil parish of Parsel Canol and a piece of Tir-y-mynach. Trefeurig includes Penrhyn-coch and the villages of Pen-bont Rhydybeddau, Cwmsymlog, Cwmerfyn, Salem, Llwyn-prysg, Cefn-llwyd, Bancydarren and a part of Capel Dewi.