Y TINCER

Mae Trefeurig yn un o bum plwyf dalgylch papur bro y Tincer, a sefydlwyd ym 1977 (cyhoeddwyd y rhifyn cyntaf ym Medi 1977) ar gyfer plwyfi Genau’r-glyn, (Llandre, Dôl-y-bont); Trefeurig, (Penrhyn-coch, Pen-bont Rhydybeddau, Capel Madog, Capel Dewi); Tirymynach (Bow Street, Dolau,) a’r Borth. Yn Ionawr 1982, yn dilyn cais i fod yn rhan o’r papur, ymunodd plwyf Melindwr (pentrefi Pen-llwyn/Capel Bangor, Goginan a Chwmrheidol/Aber-ffrwd). Ceir detholiad o straeon o’r Tincer o’r cyfnod Medi 2009 – Mehefin 2012 a lluniau o’r ardal ar BBC Lleisiau lleol

Y Tincer is a local Welsh language paper, established in 1977 to serve the parishes of Genau’r-glyn, (Llandre, Dôl-y-bont); Trefeurig, (Penrhyn-coch, Pen-bont Rhydybeddau, Capel Madog, Capel Dewi); Tirymynach (Bow Street, Dolau,) and Borth. In January 1982, following an application to become part of the paper’s circulation, the parishes of Melindwr (pentrefi Pen-llwyn/Capel Bangor, Goginan a Chwmrheidol/Aber-ffrwd) also joined. A selection of Tincer stories are available on the BBC website Lleisiau lleol

Dewiswyd yr enw gan mai dyma ardal y nofelydd Tom MacDonald (1900-1980). Fe’i ganwyd yn Llandre i rieni o dinceriaid Gwyddelig. Ar ôl bod ym Mhrifysgol Aberystwyth bu’n newyddiadurwr a golygydd papur newydd yn Lloegr, China, Awstralia ac am ddeng mlynedd ar hugain (30) yn Ne Affrica, nes iddo ddychwelyd i Gymru ym 1965.
Cyhoeddodd chwe nofel yn Saesneg – Gareth the ploughman (1939), (a gyfieithwyd i’r Gymraeg gan Nansi Griffiths fel Croesi’r bryniau (1981); The peak (1941), Gate of gold (1946), The black rabbit (1948), How soon hath time (1950), a The song of the valley (1951), pob un wedi ei lleoli yng Nghymru.

Ysgrifennodd hefyd ddwy nofel Gymraeg Y nos na fu (1974) a Gwanwyn serch (1982) a gyhoeddwyd ar ôl ei farw, a hefyd gyfrol o atgofion Y Tincer tlawd (1971) a gyfieithwyd yn The white lanes of summer (1975). Mae’r gyfrol o atgofion am ei blentyndod yng Ngorllewin Cymru yn y blynyddoedd cyn y Rhyfel Byd Cyntaf (1914-8). Mae’r enw yn awgrymu fod y Tincer yn casglu newyddion wrth fynd oddi amgylch yr ardal.

Cyhoeddir yn fisol o Fedi i Fehefin gan Bwyllor y Tincer; ariennir yn rhannol gan Lywodraeth Cymru; argreffir gan Y Lolfa, Tal-y-bont. Cylchrediad: 800. Rhifyn Medi 2008 ymlaen mewn lliw llawn.

The name was chosen because the novelist, Tom MacDonald (1900-1980), hails from the area. He was born in Llandre to Irish tinker parents. After graduating from Aberystwyth University he was a journalist and newspaper editor in England, China, Australia and, for 30 years, in South Africa, before returning to Wales in 1965.
He published six novels in English – Gareth the ploughman (1939), The peak (1941), Gate of gold (1946), The black rabbit (1948), How soon hath time (1950), a The song of the valley (1951), each one set in Wales.

He also wrote two Welsh novels – Y nos na fu (The night that never was) in 1974 and Gwanwyn serch (Spring of love) in 1982, which were published after his death, and also a volume of memories The Poor Tincer, translated to English as The white lanes of summer (1975). The volume contain memoirs of his childhood in West Wales in the years before the First World War. The name suggests that the Tinker collected news while travelling around the area.

Y Tincer is published monthly from September to June by the Tincer Committee; published with some support from the Welsh Assembly Government; printed by Lolfa, Tal-y-bont; circulation: 800. From September 2008 onwards in full colour.